Instalacje gazów medycznych w szpitalu

Instalacje gazów medycznych, czyli założenie systemów rurociągowych do gazów medycznych, podlega zasadom oraz normom, jakie muszą spełniać wyroby medyczne. Zarówno projektowanie, jak i montaż ich instalacji wymaga zatem doskonałej znajomości tej wąskiej dzieciny. Jest to bardzo poważny temat – błędy projektowe lub wykonawcze mogą bowiem kosztować zdrowie, a nawet życie pacjentów.

Co to jest tlen medyczny?

Nawet najmłodsi z nas doskonale wiedzą czym jest tlen. Jest to nic innego jak niezbędny do oddychania gaz. Zdarza się jednak, że w wyniku chorób czy wypadków mamy jego niedobór w organizmie. Na pomoc przychodzi wówczas specjalny tlen medyczny.

Tlen medyczny to nic innego jak tlen niezbędny do oddychania. Najczęściej zamknięty jest on w butli pod ciśnieniem lub puszcze ze sprayem. W szpitalach znajduje się w systemach rurociągowych doprowadzających go do centralnej sieci z tlenem. Jego stężenie wynosi 100%. Oznacza to, iż nie jest to zwykła butla z tlenem jak np. dla nurka, tylko gaz medyczny, którego zadaniem jest wsparcie leczenia stanów oraz chorób, podczas których doszło do niedotlenienia tkanek.

Warto wiedzieć, że tlenu medycznego mogą używać także osoby zdrowe. Zwiększa on bowiem wydolność fizyczną, poprawia koncentrację oraz łagodzi ból, zawroty głowy, zaburzenia snu, a także wpływa na poprawę ogólnego samopoczucia usuwając uczucie senności i działa antystresowo.

Inne gazy medyczne znajdujące się w obiektach służby zdrowia

Nie tylko tlen, ale i inne gazy medyczne wykorzystywane są podczas zabiegów medycznych, w profilaktyce, diagnostyce, badaniach laboratoryjnych czy do przechowywania oraz przygotowywania płynów ustrojowych i organów przeznaczonych do transplantacji. Największą dziedziną, gdzie wykorzystuje się gazy medyczne jest anestezjologia. Inne gazy medyczne, wyróżniane poza tlenem to:

• sprężone powietrze medyczne/lecznicze/stomatologiczne/techniczne,
• tlenek azotu,
• azot,
• podtlenek azotu,
• dwutlenek węgla medyczny,
• hel medyczny,
• próżnia medyczna,
• odciągi gazów anestetycznych.

Instalacje gazów medycznych

System instalacji składa się przede wszystkim ze źródeł zasilania, z których fazy medyczne rozprowadzane są przez system rurociągów do jednostek zasilających. 

• Instalacje gazów medycznych – źródła

Źródła do gazów medycznych możemy podzielić na systemy zasilania w:

• tlen,
• sprężone powietrze medyczne/lecznicze/stomatologiczne/techniczne,
• sprężone gazy,
• próżnię.

Do każdego układu zasilania muszą wchodzić 3 źródła. Pierwsze z nich jest tym podstawowym – zaspokaja ono zapotrzebowanie całego obiektu. Drugie z nich jest awaryjne. Trzecie natomiast rezerwowe. 

Każde ze źródeł musi mieć możliwość zasilenia całej instalacji w pracy pojedynczej, a każdy układ źródeł – możliwość automatycznego przełączania z jednego źródła na inne. Personel techniczny nie może brać udziału w przełączaniu źródeł, jest on jedynie informowany o fakcie zmiany źródła. 

Odrębne wyroby medyczne stanowią agregaty próżniowe, systemy wytwarzania powietrza medycznego oraz systemy redukcyjne gazów sprężonych. Warto wiedzieć, że źródła zasilania mogą być wykonane w systemie mieszanym, np. podstawowe – zbiornik lub generator, rezerwowe – zbiornik lub rampa butlowa.

• Instalacje gazów medycznych – materiały

Materiałami wykorzystywanymi do budowy instalacji gazów medycznych są przede wszystkim łączniki oraz rury miedziane. Norma PN-EN 13348:2009 określa ich szczegółowe wymagania dotyczące jakości wewnętrznych powierzchni rur. Niezwykle istotne jest jednak zachowanie odpowiedniej higieny wewnętrznych przewodów oraz urządzeń, gdyż tlen podawany pod ciśnieniem mógłby samoistnie spalać substancje oleiste. Wszystkie materiały użyte do założenia instalacji gazów medycznych muszą być oznakowane specjalnym znakiem bezpieczeństwa, są to normy: PN-EN ISO 9170-1:2009, PN-EN ISO 9170-2:2009, PN-EN ISO 7396-1:2016 oraz PN-EN ISO 7396-2:2011.

• Instalacje gazów medycznych – zasilanie

Ostatni element instalacji gazów medycznych to zasilanie, czyli punkty poboru gazów. Podstawowym rozwiązaniem jest umieszczenie ich w ścianie. Bardzo często jednak montowane są one w jednostkach zasilających takich jak panele znajdujące się nad łóżkami chorych, czy kolumny sufitowe w salach IOM oraz operacyjnych. Obecnie produkowane panele nadłóżkowe produkowane są tak, aby spełniały nie tylko swoją pierwotną rolę, ale były także elementem dekoracyjnym sali chorych. Zwiększają one także liczbę udogodnień oraz zastosowań dla chorych.

To, co charakteryzuje poszczególne typy jednostek zasilających to ich podstawowe przeznaczenie, czyli to, w jakiej sali się znajdą. Różnią się one od siebie m.in. zakresem dopuszczalnych obciążeń, rodzajem mocowania, miejscem mocowania jednostki podstawowej, a także uwzględniają wytrzymałość ścian i stropów oraz usytuowanie gniazd wtykowych.

źródło: inmed.pl – producent sprzętu medycznego dla szpitali